Pytania z Listy kontrolnej, na które należy udzielić odpowiedzi / Dostępność / Politechnika Rzeszowska

Pytania z Listy kontrolnej, na które należy udzielić odpowiedzi

Dotyczy wyłącznie stron w systemie portalowym PRz.

W pierwszej kolejności należy zapoznać się z pytaniem z poniższej listy i dodatkowymi wskazówkami do niego. Może się okazać, że to wystarczy do udzielenia odpowiedzi na pytanie. Jeśli nie, należy doczytać instrukcje zawarte w pliku lista kontrolna. Szczególną uwagę należy zwrócić na pytania kluczowe.

Czy widać, który element jest aktywny przy nawigacji klawiaturą?

Jeśli na stronie jest wyszukiwarka, należy zaznaczyć opcję Negatywna. Jeśli na stronie nie ma wyszukiwarki - Pozytywna. UWAGA: nawet w przypadku konieczności zaznaczenia odpowiedzi Negatywna nie należy usuwać z serwisu wyszukiwarki, ponieważ w pewnych przypadkach może to spowodować niespełnienie innego kryterium (patrz pytanie: Czy jest na stronie jest mapa strony lub wyszukiwarka?).

Czy wszystkie elementy aktywne w serwisie są dostępne za pomocą klawiatury? (pytanie kluczowe)

Czy przy odtwarzaczu multimediów niedostępnym za pomocą klawiatury jest tekstowa alternatywa multimediów?

Odtwarzacz wbudowany w system portalowy (moduł Galeria video) jest dostępny za pomocą klawiatury. Jeśli taki moduł został użyty do publikacji treści audio/video, należy zaznaczyć odpowiedź Pozytywna. Jeśli nie ma takich treści na stronie - Nie dotyczy. Jeśli na stronie zamieszczony został odtwarzacz zewnętrzny - należy samodzielnie dokonać oceny. Sprawdź wyjątki.

Czy jest na stronie jest mapa strony lub wyszukiwarka?

Należy sprawdzić, czy strona zawiera te elementy. Jeśli nie, zalecamy umieścić na stronie zarówno mapę serwisu (moduł Mapa serwisu), jak i wyszukiwarkę (moduł i blok Wyszukiwarka zaawansowana) i zaznaczyć odpowiedź Pozytywna.

Czy wygląd i działanie menu jest takie same na wszystkich stronach?

Należy sprawdzić na każdej stronie. Jeśli menu różni się na poszczególnych stronach, tzn. np. kolejność kategorii w menu jest różna lub niektóre bloki menu są ukryte, zalecamy je ujednolicić.

Czy są elementy, które szybko błyskają na czerwono lub gwałtownie zmieniają jasność? (pytanie kluczowe)

Należy sprawdzić, czy na stronach nie zostały umieszczone tego typu elementy. Jeśli są i spełniają kryteria odpowiedzi negatywnej, zalecamy je usunąć.

Czy po powiększeniu widoku strony do 200% widać całość informacji ze strony?

Należy ocenić na stronach, głównie tych, na których są grafiki (zdjęcia, obrazki).

Czy z treści strony można korzystać bez względu na orientację ekranu (pionowa/pozioma)?

Należy ocenić na stronach, głównie tych, na których są grafiki (zdjęcia, obrazki).

Czy na stronie jest informacja przekazywana jedynie za pomocą koloru?

Należy sprawdzić na stronach. Jeśli znajdą się takie treści, zalecamy tam, gdzie to możliwe (np. dla treści tekstowej) oprócz koloru zastosować dodatkowy atrybut, np. pogrubienie.

Czy na stronie jest instrukcja odnosząca się do koloru elementu?

Należy sprawdzić na stronach. Jeśli znajdą się takie instrukcje, zalecamy przeformułować je w taki sposób, aby nie odnosiły się do kolorów ("niebieski przycisk"), kształtów ("okrągły przycisk") lub położenia ("przycisk po lewej stronie").

Czy na stronie jest informacja przekazywana jedynie poprzez użycie pozycji lub formy?

Czy jest automatycznie uruchamiany dźwięk, którego nie da się zatrzymać? (pytanie kluczowe)

Należy sprawdzić, czy na stronach nie zostały umieszczone tego typu elementy.

Czy są migające lub poruszające się elementy, których nie da się zatrzymać?

Należy sprawdzić, czy na stronach nie zostały umieszczone tego typu elementy. Jeśli są, a nie są konieczne do zrozumienia treści, zalecamy je usunąć.

Czy są tytuły stron i czy mają poprawną strukturę?

System portalowy zapewnia poprawną strukturę tytułów stron. Użytkownik powinien zweryfikować jedynie pkt 2, tj. czy każda strona posiada unikalny tytuł, który opisuje jej zawartość (identyczny tytuł wszystkich lub wielu stron w jednym serwisie to błąd).

Czy złożony element graficzny ma poszerzony opis?

Należy sprawdzić, czy na stronach zostały umieszczone tego typu elementy i czy mają zapewnione opisy.

Czy obok pól formularzy są etykiety mówiąco jasno jakie dane wpisać w te pola?

Należy sprawdzić, czy na stronach zostały umieszczone formularze i czy mają poprawnie sformułowane etykiety. Dotyczy modułów Formularz kontaktowy i Ankieta oraz modułu Konto użytkownika, służącego do rejestracji kont lokalnych. Aby sprawdzić, czy opcja rejestracji konta jest włączona, należy kliknąć Zaloguj, dalej link Pozostali użytkownicy i sprawdzić, czy jest dostępny link Załóż konto.

UWAGA: formularz, do którego link znajduje się w stopce (Zgłoś błąd na stronie) znajduje się w serwisie helpdesk.prz.edu.pl i podlega badaniu wyłącznie w tym serwisie (na tej stronie). Nie należy uwzględniać go podczas badania innych stron (serwisów).

Czy informacja o błędzie w formularzu jasno opisuje błąd, jest dostępna i zrozumiała dla wszystkich użytkowników?

Należy oznaczyć odpowiedź:

Nie dotyczy, jeśli na stronach nie ma ani formularzy, ankiet ani formularza rejestracji konta lokalnego;
Pozytywna, jeśli na stronach są formularze, ale nie ma ankiet ani formularza rejestracji konta lokalnego;
Negatywna, jeśli na stronach są ankiety i/lub formularz rejestracji konta lokalnego.

Czy przy błędnie wypełnionych polach pojawia się podpowiedź jak poprawnie wpisać w nie dane?

Należy oznaczyć odpowiedź Negatywna lub Nie dotyczy, jeśli na stronach nie ma formularzy, ankiet lub formularza rejestracji konta lokalnego.

Czy w formularzu, związanym ze zobowiązaniami prawnymi lub finansowymi, można zweryfikować i poprawić dane przed ich wysłaniem?

Należy sprawdzić, czy na stronach zostały umieszczone formularze lub ankiety, zbierające tego typu dane. Jeśli tak, należy zaznaczyć odpowiedź Negatywna - system nie daje możliwości dodatkowego potwierdzenia (np. czy użytkownik jest pewien wypełnionych przez siebie danych).

Czy elementy filmowe, animowane i dźwiękowe przekazujące informacje mają opis tekstowy wyjaśniający co przedstawiają lub czego dotyczą?

Należy sprawdzić, czy na stronach zostały umieszczone tego typu treści i czy mają zapewnione opisy. Dotyczy tylko treści audio,/wideo/animacji, jeśli badane elementy nie są udostępnione w bardziej zaawansowany sposób dla osób niepełnosprawnych (nie posiadają audiodeskrypcji dla filmów i animacji, napisów dla niesłyszących do filmów i animacji z dźwiękiem). Sprawdź wyjątki.

Czy film lub animacja zawierające ścieżkę dźwiękową mają napisy dla osób niesłyszących?

Należy sprawdzić, czy na stronach zostały umieszczone tego typu elementy i czy mają zapewnione napisy.

Czy filmy i animacje mają audiodeskrypcję?

Należy sprawdzić, czy na stronach zostały umieszczone tego typu elementy i czy mają zapewnioną audiodeskrypcję. Sprawdź wyjątki.

Czy w linku do dokumentu do pobrania ma informacje o jego formacie, rozmiarze i języku?

Należy sprawdzić, czy na stronach są dokumenty do pobrania.

System portalowy umożliwia zamieszczanie dokumentów na dwa sposoby:

poprzez zakładkę Pliki - ten sposób zapewnia dodanie informacji o formacie i rozmiarze dokumentu;
poprzez wstawienie linku do pliku pod tekst - ten sposób nie zapewnia dodania informacji o formacie i rozmiarze dokumentu.

Zalecamy dodawanie plików poprzez zakładkę Pliki. Jeśli to możliwe, zalecamy poprawienie sposobu zamieszczenia plików na stronie.

Czy nagłówki są zdefiniowane w kodzie strony, w odpowiedniej kolejności?

W systemie portalowym nagłówki h1 i h2 są zajęte przez system - nie należy ich używać w zamieszczanych na stronie treściach. W treściach należy używać nagłówków od h3 lub h4, w zależności od tego, czy uzupełnione zostanie pole Tytuł (w panelu administracyjnym jest odpowiednia informacja). Należy sprawdzić, czy nagłówki od poziomu h3 lub h4 są użyte we właściwej kolejności. Jeśli na stronie w ogóle nie użyto nagłówków - należy zaznaczyć opcję Pozytywna (opieramy się wtedy na strukturze nagłówków systemowych, a ta jest poprawna).

Treści "udające" nagłówki, tzn. wyróżniające się wielkością czcionki, pogrubieniem itp. należy oznaczyć właściwie jako nagłówek: w edytorze tekstu wybrać zakładkę/przycisk Formaty, dalej Nagłówki i wybrać nagłówek odpowiedniego stopnia.

Fragmentów tekstu, które nie powinny być nagłówkami, nie należy wyróżniać opisaną wyżej metodą. Należy usunąć z takiego tekstu nagłówek i wyróżnić go np. pogrubieniem.

Czy listy elementów są zdefiniowane w kodzie strony?

Należy sprawdzić, czy treści na stronach wyglądające jak listy (tzn. wyliczające elementy od punktów) są wykonane za pomocą służących do tego narzędzi: w edytorze tekstu przyciski Lista wypunktowana lub Lista numerowana. Jeśli po postawieniu kursora na początku punktu (przed tekstem) te przyciski się nie podświetlą, oznacza to, że lista jest numerowana/wypunktowana ręcznie i wykonana niepoprawnie. Taka weryfikacja jest wystarczająca, nie ma potrzeby sprawdzania tego w kodzie strony. Jeśli to możliwe, zalecamy poprawienie sposobu zamieszczenia list na stronie.

Jeśli po postawieniu kursora na początku punktu (przed tekstem) te przyciski się podświetlą, oznacza to, że lista jest wykonana niepoprawnie. Nie ma potrzeby sprawdzania tego w kodzie strony - system zapewnia poprawne kodowanie list.

Czy tabele prezentujące dane mają poprawnie zdefiniowane nagłówki połączone z danymi?

Należy sprawdzić, czy w tabelach na stronie zostały oznaczone komórki nagłówkowe - zaznaczyć w tabeli komórkę w pierwszym wierszu lub kolumnie, wybrać przycisk Tabela, Komórka, Właściwości komórki i sprawdzić, czy opcja Typ komórki jest ustawiona na Komórka nagłówkowa i czy jest wybrany odpowiedni Kontekst. Jeśli to możliwe, zalecamy poprawienie sposobu zamieszczenia tabel na stronie.

Czy tabela prezentująca dane ma tytuł i opis?

Należy sprawdzić, czy w tabelach na stronie zostały wprowadzone tytuły tabel - będzie to treść widoczna bezpośrednio nad tabelą. W celu sprawdzenia zaznaczyć tabelę, wybrać przycisk Tabela, Właściwości tabeli i sprawdzić, czy zaznaczona jest opcja Tytuł. Jeśli to możliwe, zalecamy poprawienie sposobu zamieszczenia tabel na stronie.

Czy jest tabela prezentująca dane, stworzona w inny sposób niż znacznikami tabel?

Należy sprawdzić, czy na stronach zostały umieszczone tego typu "tabele". Zalecamy poprawienie sposobu zamieszczenia tabel na stronie.

Czy struktura list definicji jest poprawna?

Listy definicji można wstawić jedynie ręcznie, poprzez kod źródłowy. Edytor tekstu nie umożliwia ich wstawienia. Jeśli na stronie są listy definicji, należy sprawdzić, czy mają one poprawną strukturę.

Czy cytaty są poprawne określone w kodzie HTML?

Należy sprawdzić, czy na stronach zostały umieszczone cytaty. Jeśli tak, należy zweryfikować, czy zostały one odpowiednio sformatowane - po zaznaczeniu cytatu i wybraniu zakładki/przycisku Formaty, dalej Bloki, opcja Blok cytatu powinna być oznaczona szarą belką. Jeśli nie jest - należy wybrać Blok cytatu. Nie ma potrzeby sprawdzania tego w kodzie strony - system zapewnia poprawne kodowanie cytatów. Zalecamy poprawienie sposobu zamieszczenia cytatów na stronie.

Czy ramki na stronie mają tytuły?

Należy sprawdzić, czy na stronach został użyty moduł typu Iframe i czy posiada on atrybutu <title>. Zalecamy dodanie tego atrybuty, jeśli go brakuje.

Czy linki menu są zgrupowane w kodzie w listę?

Należy oznaczyć odpowiedź Pozytywna lub Nie dotyczy, jeśli na stronach nie ma menu.

Czy na stronie są puste linki?

Taki pusty link można wygenerować jedynie poprzez kod źródłowy treści (bezpośrednio w kodzie HTML). Jeśli użytkownik nie modyfikuje treści tą drogą, należy zaznaczyć opcje Pozytywna (jeśli na stronie są jakiekolwiek linki) lub Nie dotyczy (jeśli na stronach nie ma żadnych linków).

Czy cel i działanie linku są łatwe do zrozumienia?

Należy sprawdzić, czy na stronach są linki opisane "więcej", "pobierz" itp.

Czy element <img> przekazujący informacje ma poprawnie sformułowany atrybut <alt>?

Poprawnie sformułowany atrybut <alt> oznacza adekwatne opisanie tekstem zawartości graficznej. Przykład: zdjęcie przedstawia prezydenta Polski podpisującego ustawę na tle polskiej flagi. Opis w postaci "fot. Jan Kowalski" lub "Prezydent" nie będzie właściwą alternatywą tekstową. Należy je opisać: "Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podpisuje ustawę na tle polskiej flagi."

Poprawnie sformułowany opis alternatywny powinien być krótki, nawet jednozdaniowy (czytnik ekranu czyta 255 znaków), ale powinien odpowiadać na pytania: kto/co jest na obrazie?, co robi/co się dzieje na obrazie?, w jakich okolicznościach/jaki jest kontekst/czego dotyczy?

Wyjątkiem będą złożone grafiki, których dotyczyło jedno z wcześniejszych pytań; oraz grafiki będące jedynie elementem dekoracyjnym, których dotyczy kolejne pytanie.

Opis alternatywny powinien być wprowadzony w edytorze tekstu w oknie Wstaw/edytuj obrazek, pole Opis alternatywny. W przypadku dodawania grafiki przez zakładkę Zdjęcia - w polu Opis alternatywny pod każdą grafiką.

Czy dekoracyjny element <img> ma pusty atrybut <alt>?

Grafiki dekoracyjne (nie przenoszące znaczenia) muszą mieć pusty atrybut <alt>, czyli puste pole Opis alternatywny. Zalecamy usunąć zawartość pola Opis alternatywny (atrybutu <alt>), jeśli występuje.

Czy powtarzające się elementy graficzne mają zawsze taką samą alternatywę tekstową?

Należy udzielić własnej odpowiedzi tylko wtedy, gdy na stronie używane są takie elementy w treści strony.

Czy zabezpieczenie CAPTCHA jest dostępne cyfrowo? (pytanie kluczowe)

Należy sprawdzić, czy na stronach są formularze i/lub ankiety dostępne bez logowania lub formularza rejestracji konta lokalnego, następnie oznaczyć odpowiedź:

Nie dotyczy, jeśli na stronach nie ma formularzy, ankiet dostępnych bez logowania, ani formularza rejestracji konta lokalnego;
Negatywna, jeśli na stronach są formularze i/lub ankiety dostępne bez logowania i/lub formularz rejestracji konta lokalnego.

Czy wszystkie pola formularzy są poprawnie, jednoznacznie zidentyfikowane?

Należy oznaczyć odpowiedź Negatywna lub Nie dotyczy, jeśli na stronach nie ma formularzy, ankiet, formularza rejestracji konta lokalnego.

Czy pole formularza ma zrozumiałą informację o formacie danych do wprowadzenia i obowiązku wypełnienia pola?

Należy oznaczyć odpowiedź Pozytywna lub Nie dotyczy, jeśli na stronach nie ma formularzy, ankiet, formularza rejestracji konta lokalnego.

Czy pola o podobnym znaczeniu są grupowane w formularzu za pomocą znaczników <fieldset> lub <optgroup>?

Należy oznaczyć odpowiedź Negatywna lub Nie dotyczy, jeśli na stronach nie ma formularzy, ankiet, formularza rejestracji konta lokalnego.

Czy funkcja autouzupełnianie pola formularza działa poprawnie?

Należy oznaczyć odpowiedź:

Nie dotyczy, jeśli na stronach:
- nie ma formularzy lub jeśli w formularzach zamieszczonych na stronach nie ma pól z funkcją autouzupełniania;
- jest lub nie formularz rejestracji konta lokalnego - jego obecność nie ma znaczenia, ponieważ nigdy nie będzie zawierał pól z autouzupełnianiem;
Pozytywna, jeśli na stronach są formularze, które zawierają pola z funkcją autouzupełniania.

Pytanie nie ma zastosowania do ankiet.

Czy na stronie nie ma słów pisanych literami oddzielonymi spacjami?

Należy sprawdzić, czy na stronach zastosowano rozstrzelenie tekstu za pomocą spacji.

Czy na stronie są symbole typu ASCII-Art bez alternatywy tekstowej?

Należy sprawdzić, czy na stronach zostały umieszczone tego typu elementy i czy mają zapewnione opisy.

Czy treści obcojęzyczne mają poprawnie zdefiniowany język?

Należy sprawdzić, czy na stronach zostały umieszczone treści w innym języku niż główny język treści. Jeśli tak, należy zadeklarować właściwy dla nich język: zaznaczyć tekst, użyć zakładki Format, dalej Wersja językowa.

Czy mniejsza szerokość lub wysokość widoku strony nie ogranicza treści ani funkcji i nie wymaga przesuwania widoku strony w poziomie?

Należy sprawdzić szczególnie strony, na których są grafiki, formularze, tabele. W wielu przypadkach w widoku pionowym treść będzie obcinana.

Czy są na stronie znaczniki <blink>, <bgsound> lub <marqee>?

Należy sprawdzić, czy na stronach został umieszczony tego typu znaczniki. Jako jedyny na stronach systemu portalowego zadziała <marqee>, pozostałe dwa nie są już obsługiwane przez przeglądarki. Zalecamy usunięcie ze stron tego typu elementów.

Czy kontrast tekstu w stosunku do tła wynosi co najmniej 4,5:1?

Należy sprawdzić, czy na stronach użyto koloru czcionki innego niż czarny. Jeśli tak, należy sprawdzić kontrast czcionki w stosunku do tła prostym narzędziem Colour Contrast Analyser (link do pobrania i instrukcja użytkowania).

Czy linki są spójnie wyróżniane wizualnie?

Należy sprawdzić, czy na stronach zmienione zostały domyślne style - użyto innych niż domyślne kolorów do oznaczenia linków lub usunięto podkreślenie linków. Jeśli tak, należy sprawdzić wg listy.

Czy na stronie są błędy walidacji lub przestarzałe, nieużywane elementy HTML?

Należy zweryfikować, czy w serwisie jest więcej niż jeden blok lewego menu i/lub blok Konto użytkownika. Jeśli tak, należy zaznaczyć odpowiedź Negatywna.

Czy w kodzie strony są elementy HTML służące prezentacji?

Należy sprawdzić, czy na stronach w celu zmiany koloru tekstu lub tła, wycentrowania elementu itp. użyto znaczników HTML, wprowadzanych przez kod źródłowy. Jeśli do formatowania treści używano narzędzi edytora, należy zaznaczyć opcję Pozytywna.

Czy elementy HTML nie są używane tylko do wprowadzenia zmiany wizualnej?

Należy sprawdzić, czy na stronach do formatowania treści używano narzędzi edytora do tego celu przeznaczonych. Przykład: aby wyróżnić tekst, który nie pełni w treści funkcji nagłówka, nie należy używać formatu Nagłówek. Taki tekst powinien być wyróżniony za pomocą np. pogrubienia lub powiększenia czcionki.

Czy dokumenty do pobrania są dostępne cyfrowo?

Należy sprawdzić, czy na stronach są dokumenty do pobrania i zweryfikować ich dostępność cyfrową zgodnie z instrukcją. Sprawdź wyjątki.

Pytania pomocnicze:

jakie jest źródło pochodzenia dokumentów - czy są to dokumenty wytworzone przez PRz, czy pobrane z internetu (z innych stron niż strony PRz)? Dokumenty niewytworzone przez/dla PRz nie podlegają przepisom Ustawy (będzie to art. 3 ust. 2, pkt. 5));
jeśli dokumenty zostały wytworzone przez PRz - czy koniecznie muszą być one publikowane na stronie, której dotyczy deklaracja? Czy nie wystarczy zamieścić na stronie linku prowadzącego do tego dokumentu?
czy w ogóle muszą być publikowane - czy są to dokumenty, które nadal obowiązują? Może nie są już aktualne i można je usunąć ze strony?
jeśli tworzył je administrator strony/osoba sporządzająca deklarację - czy zostały one przygotowane zgodnie z wytycznymi dotyczącymi dokumentów cyfrowych?